top of page
Staatsinrichting.
Het onderwerp staatsinrichting wordt ook wel omschreven als het onderwerp 'rechtsstaat en democratie'. Het kijkt naar de historische ontwikkeling en inrichting van de Nederlandse staat.
Het thema is opgebouwd uit vijf onderdelen:
1) 1000-1795: De groeiende vrijheid van steden en gewesten in de Nederlandse gebieden.
Onderwerpen:
- Stadsrechten.
- Het Hertogdom Bourgondië en de oprichting van de Staten-Generaal.
- Nederlandse Opstand (1568-1648) en het huis Oranje-Nassau
- Ontstaan Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden (1588-1795) en het bestuur.
2) 1781-1813: Het ontstaan van vrijheidsrechten en politieke rechten in Nederland.
Onderwerpen:
- De verlichting en de Bataafse Revolutie.
- Van der Capellen tot den Pol: 'Aan het volk van Nederland'.
- De beweging van de Patriotten.
- De Bataafse Republiek (1795-1806).
- Eenheidsstaat.
- Het Koninkrijk Holland en de Franse tijd (1806-1813).
3) 1813-1848: Het Nederlandse Koninkrijk onder koning Willem I en II .
Onderwerpen:
- De constitutionele monarchie onder koning Willem I (regeerperiode 1815-1840).
- Koning Willem II (regeerperiode 1840-1849).
- De ontwikkeling van de parlementaire democratie o.l.v. Thorbecke.
- De grondwet van 1848.
4) 1848-1917: Politieke stromingen en partijen, die een bijdrage leveren aan de ontwikkeling van de rechtsstaat en democratie.
Onderwerpen:
- Ontwikkeling van de liberale, confessionele en socialistische politieke stromingen.
- Opkomst van politieke partijen.
- Koning Willem III (regeerperiode 1849-1890).
- Emancipatie van de vrouwen (feminisme).
- Algemeen kiesrecht.
- De grondwet van 1917.
5) 1919-heden: De parlementaire democratie in Nederland.
Onderwerpen:
- Wereldoorlogen en financiële crisis.
- Koningin Wilhelmina (regeerperiode 1890-1948).
- De Duitse bezetting (1940-1945).
- Naoorlogse zekerheid: de verzorgingsstaat (1950-1970).
- Koningin Juliana (regeerperiode 1948-1980).
- Immigranten en sociaal-culturele veranderingen (1960-2001).
- Koningin Beatrix (regeerperiode 1980-2013).
- Gevestigde orde onder druk en opkomst populisme (vanaf 2001).
- Koning Willem-Alexander (regeerperiode sinds 2013).
DOMEIN D
´Rechtsstaat en democratie´ is onderdeel van het examenprogramma geschiedenis.
Het wordt aangeduid als domein D van het examenprogramma geschiedenis en wordt getoetst op het schoolexamen (SE).
Het onderwerp maakt geen deel uit van het Centraal Schriftelijk Eindexamen (CSE) in mei.
Klik op de afbeelding hierboven en lees de Nederlandse grondwet
bottom of page